Linschoten, dorp in de luwte
Op twee minuten van de A12 ligt in het hart van het Groene Hart het dorp Linschoten. De drukke provinciale weg (N204) maakt een grote boog om het dorp. In Linschoten gaat het riviertje de Lange Linschoten ongemerkt over in de Korte Linschoten dat bij Woerden in de Oude Rijn stroomt. De Dorpsstraat, de historische kern van Linschoten, is grotendeels in originele staat bewaard gebleven. Buiten het dorp, aan de oever van de Lange Linschoten, ligt het Huis te Linschoten. Het is een vierkant landhuis uit 1647 met twee hoektorentjes. Eromheen ligt een mooi parkbos.
De Lange Linschoten was ooit een belangrijke rivier, maar na het afdammen van de Hollandse IJssel in 1298 veranderde deze in een rustige stroom. De naam Linschoten verschijnt pas laat in de boeken. Terwijl Woerden al vanaf 800 in verschillende bronnen wordt genoemd, wordt Linschoten pas rond 1172 voor het eerst in een oorkonde vermeld. Over de herkomst van de naam Linschoten bestaat veel verwarring. Van ‘boerderijtje (cote) aan een watertje (linde)’ tot een ‘bebost hoek hoger land uitspringend in moerassig terrein (schoot)’. Niemand die het zeker weet.
Dorpskerk
Eeuwenlang beperkte de bebouwing zich tot het gebied ten oosten van de Lange Linschoten. In 1919 werd het raadhuis, waarin nu het sterrenrestaurant De Burgemeester is gehuisvest, aan de westzijde van de Lange Linschoten gebouwd. De rivieren, vaarten, bruggetjes, kades, boerderijen en woonhuizen maken Linschoten tot een gemoedelijk dorp.
Vanaf de Dorpsstraat loop je via ‘De Rooster’ naar het besloten Kerkplein. Vroeger zorgde het rooster dat het vee van het kerkhof werd geweerd. De kerk, oorspronkelijk gewijd aan Johannes de Doper, stamt uit de middeleeuwen. Als je goed kijkt zie je dat de toren ietsje – ongeveer een meter – uit het lood staat. Om het instortingsgevaar te keren werd de toren in 1877 flink ingekort. Door een glazen sluis kom je in de pastorietuin. Tussen de tuin en de Bleek staat de slangenmuur. Deze muur werd aan het eind van de 18de eeuw opgetrokken om vruchtbomen in een beschermde omgeving te kweken.
Het Wapen van Linschoten (zondag gesloten) fungeert sinds 1585 als koffiehuis en was lange tijd ook recht- en gemeentehuis. Langs de rivier ligt een aangenaam terras. Ook langs de Vaartkade Zuidzijde is het leuk wandelen. De Montfoortse Vaart werd aangelegd om de vaarverbinding tussen Linschoten en de Hollandse IJssel te verbeteren. De vaart maakt nu samen met de Lange Linschoten en de Hollandse IJssel deel uit van een populaire kanoroute.
Huis te Linschoten
Vanuit het dorp is het een korte wandeling naar het Landgoed Linschoten. Wat het landgoed zo bijzonder maakt is de samenhang tussen kasteel, parkbos, waterlopen, monumentale boerderijen, graslanden en bossen. En dat al meer dan vierhonderd jaar. Ooit hebben rond het dorp vier kastelen gestaan. Behalve het ‘nieuwe’ Huis te Linschoten uit de 17de eeuw, dat prachtig bewaard is gebleven, zijn ze allemaal verdwenen.
In 1270 wordt het ‘Huys te Linschoten’ voor het eerst vermeld en nog geen twee eeuwen later is het machtige kasteel al vervallen tot een ruïne. In 1633 koopt Johan Strick, lid van de Staten Generaal van Utrecht, de ruïne en laat er in 1637 een versterkt huis met een gracht en een ophaalbrug bouwen. In 1891 koopt de Utrechtse tabakshandelaar Gerlacus Ribbius Peletier het landgoed op een veiling. Als de laatste erfgenaam in 1969 sterft, laat die het landgoed na aan de Stichting Landgoed Linschoten, die het tot op heden beheert. Het landgoed is alleen bij speciale gelegenheden toegankelijk. Bij het toegangshek heb je een goed zicht op het kasteel.
Na een rondje om het landgoed (volg de knooppunten 92, 83, 94 en 13) vormt een kopje thee met een stukje zelfgebakken taart in de schaduwrijke boomgaard van Theetuin De Schapenlaan een mooie afsluiting van een bezoek aan Linschoten.
Bartho Hendriksen
Links
Landgoed Linschoten, www.huislinschoten.nl
Theetuin De Schapenlaan, www.theetuinlinschoten.nl
