Leerdam

Het Hofje van Aerden

Uniek: een complete 17e eeuwse collectie in een 18e eeuws hofje

Pieter van Aerden, echtgenoot van de stichteres Maria Ponderus, had liefhebberij in het verzamelen van kunstschilderijen. Door het grote leeftijdverschil (bijna 30 jaar) tussen Maria en Pieter en de hoge leeftijd waarop Maria stierf, (zij overleefde haar man 45 jaar) hangt nu de 17e eeuwse schilderijenverzameling van Pieter van Aerden in een 18e eeuws Hofje. Regelrecht vanuit de huiskamer van de Stichteres werden deze schilderijen in het Hofje opgehangen. Het is uniek in de wereld dat een dergelijke verzameling nu nog steeds bij elkaar is.

O.a. kunt u bij ons genieten van de schilderkunsten van Frans Hals, Hendrick Dubbels, Pieter Claesz, Cornelis de Heem en Gerard ter Borgh.

Naast de schilderijen kunt u bij ons het 18e eeuws Amsterdams miniatuur zilver (etagèrezilver) bewonderen uit een legaat van mevr. B.Th.C. Tukker-Doelman, weduwe van Oud Beherend Regent Mr. A. Tukker.

Het gebouw

In het Hofje Mevrouw van Aerden zijn de Raadszaal en de Trouwzaal van de Gemeente Leerdam gevestigd. De Gemeente huurt deze ruimtes van de Stichting Familie Vrouwenhofje, eigenares van het Hofje.

Het Hofje wordt nog steeds bewoond volgens het testament van de Stichteres door ongehuwde dames van “onbesproken” gedrag en van Protestantse Huize. In het gebouw is de Regentenkamer gevestigd, die gebruikt wordt voor vergaderingen van de Regenten en die tevens fungeert als Museum van de 17e eeuwse schilderijen collectie van Pieter van Aerden. In het gebouw is tevens een aparte ruimte voor het houden en organiseren van cursussen, workshops en vergaderingen.

De nutstuin, een tuin vol vergeten groenten en bijzondere ontdekkingen

Het Hofje heeft een tweetal tuinen; de Binnentuin en de buitentuin (ook wel Nutstuin genoemd). Op de vier grasveldjes van de Franse Binnentuin konden de bewoonsters hun wasgoed laten bleken door de zon.

Nutstuin

De Nutstuin aan de rivier de Linge bevat een boomgaard met fruitbomen, die elkaar opvolgen in het seizoen en notenbomen. In de oorspronkelijk Nutstuin zijn vergeten groenten te bewonderen, zoals de Pastinaak, de Kardoen, geneeskrachtige kruiden maar ook diverse soorten kleinfruit. De Nutstuin bestaat uit de moestuin, de kruidentuin en de boomgaard.

De historie van het hofje van Mevrouw van Aerden

Maria van Aerden-Ponderus

Maria Ponderus werd geboren te Monster bij ’s Gravenhage op 27 januari 1672 als dochter van de chirurgijn Antonius Ponderus en Françoise van Barthem. Op 20 jarige leeftijd huwde zij de bijna 30 jaar oudere weduwnaar Pieter van Aerden, notaris en procureur te Den Haag. Niet alleen overleefde zij haar man 45 jaar maar ook stierven hun twee zonen en dochter vóór haar zonder kleinkinderen na te laten.

Zij besloot een deel van haar aanzienlijk kapitaal te bestemmen voor het oprichten van een Familie Vrouwenhofje voor dames uit haar familie ofwel uit die van haar man. Zij moesten allen van Protestantse huize zijn. Bij haar overlijden op 20 april 1764 op 92 jarige leeftijd bleek de doelgroep voor het Hofje niet meer in Den Haag te wonen maar in Leerdam.

Door de goede banden van de familie met het Huis van Oranje is het Hofje gebouwd mogen worden op de ruïne van het Kasteel van Leerdam, die nog in het bezit was van de erfstadhouder Prins Willem V. De generaties lange goede contacten tussen de Oranjes en de familie lagen hieraan ten grondslag.

Bij testament heeft Maria bepaald dat er bij haar overlijden een stichting moest worden opgericht. Stichting Familie Vrouwenhofje is vanaf 1764 actief en eigenaresse van het Hofje.

Tegenwoordig kan het Hofje niet meer bekostigd worden uit de nalatenschap, maar moet het eigen inkomsten genereren. Het Hofje krijgt geen subsidies. Het Museum draait volledig op vrijwilligers.

Hofje van Mevrouw van Aerden

Het Hofje is volgens testament bestemd voor behoeftige vrouwelijke familieleden van Maria Ponderus of van Pieter van Aerden. Er bestonden immers in de 18e eeuw geen sociale voorzieningen.

Waren er geen arme familieleden dan mochten derden er wonen, mits van Protestantse Huize. Het Hofje is in Leerdam terecht gekomen omdat de meeste familieleden van de stichteres bij haar overlijden inmiddels in Leerdam bleken te wonen en niet in Den Haag.

In de Regentenkamer moest volgens het testament van Maria Ponderus de 17e eeuwse schilderijenverzameling van haar man Pieter van Aerden worden opgehangen.

Kasteel van Leerdam

Het Hofje is gesticht op de ruïnes van het Kasteel van Leerdam. Dit kasteel was een versterkt huis uit de Middeleeuwen. Anna van Egmond, gravin van Buren en gravin van Leerdam bracht dit kasteel in in haar huwelijk met Prins Willem I van Oranje(Willem de Zwijger), zoon van Willem graaf van Nassau en Juliana van Stolberg.

Anna overleed in 1558 op 25 jarige leeftijd. Het kasteel en de graventitels verbleven aan Willem van Oranje. In 1574 werd het kasteel door de Spanjaarden kapotgeschoten en ingenomen. Vervolgens bleef het bijna 2 eeuwen een ruïne, tot het Hofje werd gebouwd van 1770 tot 1772.

Er zijn plannen om de fundamenten van het Kasteel nader te onderzoeken en in verband te brengen met de in 2007 gepubliceerde etsen en schetsen van het kasteel.

Tarieven/openingstijden

Inclusief rondleiding:

Volwassenen: € 7,50 p.p.

Groepen: € 6,50 p.p. (meer dan 10 personen)

Kinderen tot 10 jaar: € 4,00 p.p.

Museumkaart.: niet van toepassing (Wel geven we uit coulance een korting van € 1,00 aan kaarthouders).

Huisgracht 67, 4141 AZ Leerdam

Entree Museum aan de Huisgracht (ingang tuin).

http://www.hofjevanaerden.nl

Het Bridgemuseum in Leerdam

Wat in 1971 begon met het verzamelen van bridge magazines en -boeken groeide uit tot wat vandaag de dag het enige museum over bridge ter wereld is… Bridge is een populaire denksport en wordt al meer dan 100 jaar gespeeld. Wereldwijd door 50 miljoen mensen. Bridge is het enige kaartspel met wereldwijd dezelfde spelregels.

Op de begane grond laat het Bridge Museum u het verhaal van bridge zien, van oorsprong tot modern spel, van niet-bridger tot thuisbridger en van clubbridger tot wereldkampioen.

De bibliotheek bevat een unieke collectie boeken en tijdschriften in maar liefst 28 verschillende talen. Voor groepen en bridgeverenigingen is er een aparte speelzaal waar lezingen en bridgedrives gehouden kunnen worden.

Wie zich thuis voelt tussen kaartsymbolen kan op de eerste verdieping zijn hart ophalen in het Museum van het Kaartspel.

Hier zien we beeldjes, servies, meubilair, glaswerk, textiel, speelkaarten en nog veel meer met kaartsymbolen of andere kaartspelen dan Bridge.

Bridge vindt haar oorsprong in het kaartspel ’Whist’ dat in Engeland al in de 16e eeuw gespeeld werd. Whist ontwikkelde zich door de eeuwen heen tot een zeer populair spel.

Het spel onderging vele wijzigingen tot Harold S. Vanderbilt in 1925 een vorm van Bridge ontwikkelde zoals het heden ten dag gespeeld wordt. Hij stelde een scoretabel vast en een regelgeving waarin de meest gangbare principes vastgelegd werden.Hij slaagde er zo goed in dat het ’Contract Bridge’ het ’whist’ in korte tijd verdrong.

Het woord ‘Bridge’ komt waarschijnlijk van het Russische ’Whist’, dat ’biritch’, genoemd werd. ’Biritch’ betekent: ’omroeper’ of ’aankondiger’ . Bridge spelers kondigen hun contracten aan, ze voorspellen het aantal te maken slagen. De historici zijn overigens lang niet eens over het onstaan van de naam.

Bezoekadres & Parkeren: Zuster J.C. Croonhof, Leerdam

Tel: +31 (0)345 631799

E-mail: info@bridgemuseum.nl

Parkeren is mogelijk op het museumplein.

Het Statenbijbelmuseum in Leerdam

In het Statenbijbelmuseum komen veel groepen op bezoek, zoals culturele kringen, zangkoren, verenigingen, netwerkgroepen, kerkenraden, families (soms bestaande uit zelfs drie generaties), historische kringen/verenigingen, geïnteresseerden in de beïnvloeding door de Bijbel van de Nederlandse taal en cultuur, Probus groepen, Rotary groepen. Uiteraard bent u ook individueel tijdens de reguliere openingstijden van harte welkom; de koffie staat klaar!

Openingstijden

Woensdag en Zaterdag van 10.00 – 12.00 uur en 14.00 – 16.00 uur

Voor groepen zijn er op afspraak andere tijden en dagen mogelijk.

€ 5,00 per persoon incl. koffie/thee.

Voor groepen is reservering noodzakelijk.

Kosten van een gids: € 15,00 per groep.

Adres

Lingedijk 36

4142 LD Leerdam

0345 – 577 605

06 – 519 910 59

http://www.statenbijbelmuseum.nl

Het Glasmuseum in Leerdam

Bezoek het Glasmuseum

Vergaap je aan de bijzonderste glaswerken en bekijk de verrassende tentoonstellingen

Alle topstukken zijn permanent te zien!

Het Nationaal Glasmuseum is dé glazen schatkamer van Nederland. Er zijn altijd verschillende tentoonstellingen te zien over glas in de breedste zin van het woord. Bovendien is de collectie permanent te zien in de vier loopbruggen tussen de twee museumvilla’s.

Deze collectie is de grootste ter wereld op het gebied van Leerdam glas, aangevuld met buitenlandse hoogtepunten. Van herkenbare klassiekers zoals het Gildeglas van A.D. Copier of Leerdam Unica van Lanooy, tot moderne ontwerpen en hedendaagse kunstwerken.

Het museum is zes dagen per week geopend.

Geschiedenis

In 1953 – veertig jaar na het aantreden van directeur P.M. Cochius – werd op een steenworp afstand van de fabriek een glasmuseum ingericht.

Een kleine zestig jaar later is het museum nog altijd gevestigd in het woonhuis van Cochius, de bevlogen directeur van de Glasfabriek. De aangrenzende villa, waar mededirecteur Bunge woonde, is in 2009 aangekocht voor de noodzakelijk uitbreiding van het museum. Beide villa’s zijn door middel van loopbruggen aan elkaar verbonden. In deze villa’s aan de Linge wordt de gehele collectie van het Nationaal Glasmuseum getoond.

Cochius

Bij de naam Leerdam denken veel mensen aan prachtig ontworpen glas. Het Oudhollands stadje Leerdam is stad en merknaam tegelijk. Die merknaam vindt zijn oorsprong aan het begin van de 20e eeuw toen P.M. Cochius aantrad als nieuwe directeur van de Leerdamse glasfabriek. Ingegeven door idealisme wilde Cochius betaalbaar en goed ontworpen glaswerk op de markt brengen, in plaats van de karakterloze stukken die de markt tot dan toe overspoelden. In 1915 nodigde hij de architect K.P.C. de Bazel uit om artistiek verantwoord glaswerk te ontwerpen. Daarna volgde een lange rij gerenommeerde kunstenaars die het aanzien van het gebruiksglas hebben veranderd.

Missie

Het Nationaal Glasmuseum is de drijvende kracht achter een stabiele en avontuurlijke toekomst voor het Nederlandse glas in een internationale context.

Glasmuseum

Lingedijk 28-30

4142 LD Leerdam