Zaltbommel

Kasteel Merckenburg in Heukelum.

Kasteel Merckenburg, ook wel Kasteel Heukelum genoemd, is een bakstenen kasteel in de plaats Heukelum in de gemeente Lingewaal. Kasteel Merckenburg dateert uit de 13e eeuw. Het kasteel is twee maal verwoest en weer opgebouwd. De eerste maal was in de veertiende eeuw, de tweede keer toen in 1672 de Fransen tijdens de Hollandse Oorlog het gebouw opbliezen.

Rond 1700 was het kasteel weer hersteld, aangebouwd aan de donjon die door de explosies niet vernietigd was.

Kasteel de Merckenburg is een vierkant gebouw, circa 1 km ten oosten van Heukelum, aan de Lingedijk, en ligt te midden van een brede gracht. Sinds 1986 (na de gemeentelijke herindeling) behoort het kasteel tot provincie Gelderland, daarvoor tot Zuid-Holland.

Heidenseweg 1 4161 AA Heukelum

Kasteel Brakel

Kasteel Brakel is een middeleeuwse kasteelruïne in het dorp Brakel (Brakel valt onder de gemeente Zaltbommel).

Het ligt ongeveer 300 meter ten zuidwesten van de Hervormde Kerk, in het vroeg-19e-eeuwse park van het huidige Huis Brakel dat dateert uit 1768. Bij de aanleg van het park is de ruïne bewust als landschappelijk element opgenomen.

De zichtbare resten zijn van het 15e-eeuwse kasteel, maar daaronder zijn resten van een mogelijk 14e-eeuwse burcht te vinden en volgens overlevering zou er al in 870 een versterkt huis gestaan hebben.

Dit kasteel is in het rampjaar 1672 door Franse troepen opgeblazen omdat de opgelegde brandschatting niet was voldaan.

Het Kasteel was een vierkante waterburcht, met een rechthoekig woongebouw aan de zuidkant en twee ronde hoektorens, die met drie weergangen een binnenplaats omsloten. In de noordmuur bevond zich de ingang. Naast deze ingang lag een donjon. In het noordelijk deel (waar de ingang was) bevond zich de voorburcht met een ommuurd plein en een poortgebouw aan de noordzijde, ook was er een ronde toren op de noordwesthoek. Van de ruïne zijn het woongebouw en de hoektorens nog zichtbaar. De grachten zijn deels aanwezig. Het kasteel zou in 1321 door blikseminslag verbrand zijn en na de wederopbouw in 1407 weer verwoest worden door troepen van graaf Willem VI van Holland. In het rampjaar 1672 werd het kasteel op 11 september door de Franse troepen opgeblazen. Het is niet meer herbouwd.

In 1260 en 1265 is ridder Eustachius van Brakel, getuige van de heer van Altena.

In 1321 werd het kasteel door Eustachius en zijn zoon Steesekin voor het eerst aan de graaf van Gelre in leen opgedragen.

Adriana van Brakel werd in 1439 met kasteel en heerlijkheid beleend; aangezien ze gehuwd was met Johan van Broeckhuysen van Ammerzoden heer van Waardenburg en Ammerzoden, kwam het in deze familie.

In 1583 kwam het door vererving aan het geslacht Van Aeswijn, in 1669 aan de familie Van Mathenesse en een jaar later al aan de familie Pieck. Deze verkocht het kasteel vervolgens aan dominee Wilhelmus.

Rond 1800 werd de familie Van Dam eigenaar, die sindsdien Van Dam van Brakel heet. Momenteel is de ruïne in handen van de stichting Het Geldersch Landschap en de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen.

Bedreigde ruïne

Rond 2010 wilden deze twee stichtingen onderhoud verrichten aan het metselwerk op de waterlijn. De gemeente Zaltbommel had evenwel bezwaar tegen het onder water aanbrengen van een betonnen werkvloertje om bij deze werkzaamheden het metselwerk op te kunnen vangen.

Inmiddels heeft overleg met de gemeente geleid tot overeenstemming over de manier van werken en is het metselwerk op de waterlijn geconsolideerd en hersteld.

Het Huis Brakel, waarvan het park is aangelegd om de ruïne heen, wordt gebruikt voor evenementen, als trouwlocatie van de gemeente Zaltbommel en als vergaderlocatie.

Adres: Dwarssteeg 2-4 Brakel